Ορισμοί & Έννοιες

Δια βίου μάθηση (Life Long Learning)

Όλες οι μορφές μαθησιακών δραστηριοτήτων στη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου,  που αποσκοπούν στην απόκτηση ή την ανάπτυξη γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων, οι οποίες συμβάλλουν στη διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης προσωπικότητας, στην επαγγελματική ένταξη και εξέλιξη του ατόμου, στην κοινωνική συνοχή, στην ανάπτυξη της ικανότητας ενεργού συμμετοχής στα κοινά και στην κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη. Περιλαμβάνει την τυπική εκπαίδευση, τη μη τυπική εκπαίδευση και την άτυπη μάθηση. (Ν. 3879/2010, αρ. 2)

Τυπική εκπαίδευση (Formal Learning)

Η εκπαίδευση που παρέχεται στο πλαίσιο του τυπικού εκπαιδευτικού συστήματος, οδηγεί στην απόκτηση πιστοποιητικών αναγνωρισμένων σε εθνικό επίπεδο από τις δημόσιες αρχές και αποτελεί μέρος της διαβαθμισμένης εκπαιδευτικής κλίμακας. Στην τυπική εκπαίδευση εντάσσεται και η γενική τυπική εκπαίδευση ενηλίκων. (Ν. 3879/2010, αρ. 2)

Μη τυπική εκπαίδευση (Non Formal Learning)

Είναι η εκπαίδευση που παρέχεται σε οργανωμένο εκπαιδευτικό πλαίσιο εκτός του τυπικού εκπαιδευτικού συστήματος και μπορεί να οδηγήσει στην απόκτηση πιστοποιητικών αναγνωρισμένων σε εθνικό επίπεδο. Περιλαμβάνει την αρχική επαγγελματική κατάρτιση, τη συνεχιζόμενη επαγγελματική κατάρτιση και τη γενική εκπαίδευση ενηλίκων. (Ν.3879/2010, αρ. 2)

Άτυπη μάθηση (Informal Learning)

Οι μαθησιακές δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα εκτός οργανωμένου εκπαιδευτικού πλαισίου, σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου, στο πλαίσιο του ελεύθερου χρόνου ή επαγγελματικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Περιλαμβάνει τις κάθε είδους δραστηριότητες αυτομόρφωσης, όπως η αυτομόρφωση με έντυπο υλικό ή μέσω διαδικτύου ή με χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή ή ποικίλων εκπαιδευτικών υποδομών, καθώς και τις γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες που αποκτά το άτομο από την επαγγελματική εμπειρία του. (Ν.3879/2010, αρ. 2)

Επαγγελματική κατάρτιση

Εστιάζει στην άμεση ανταπόκριση στις ανάγκες της αγοράς εργασίας ενισχύοντας τις προοπτικές απασχόλησης. Η Επαγγελματική Κατάρτιση διαχωρίζεται στην  Αρχική Επαγγελματική Κατάρτιση και στη Συνεχιζόμενη Επαγγελματική Κατάρτιση. (http://www.gsae.edu.gr/el/epaggelmatiki-katartisi)

Αρχική επαγγελματική εκπαίδευση & κατάρτιση (Initial Vocational Education and Training  - IVET)

Είναι η γενική ή επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση που παρέχεται στο πλαίσιο του συστήματος αρχικής εκπαίδευσης, συνήθως πριν από την έναρξη της επαγγελματικής ζωής. Στην αρχική κατάρτιση εμπίπτουν και ορισμένες περιπτώσεις κατάρτισης μετά την έναρξη της επαγγελματικής ζωής (π.χ. επανακατάρτιση). Η αρχική εκπαίδευση και κατάρτιση μπορεί να πραγματοποιηθεί σε οποιοδήποτε επίπεδο της γενικής ή της επαγγελματικής εκπαιδευτικής (είτε πρόκειται για πλήρη φοίτηση σε σχολή είτε για εναλλασσόμενη κατάρτιση) πορείας ή μαθητείας. (Cedefop, 2008)

Συνεχιζόμενη επαγγελματική εκπαίδευση & κατάρτιση (Continuing Vocational Education and Training - CVET)

Εκπαίδευση ή κατάρτιση που πραγματοποιείται μετά την Αρχική Εκπαίδευση ή την ένταξη στην εργασία, και η οποία αποσκοπεί στη βελτίωση ή την αναβάθμιση γνώσεων ή/και ικανοτήτων, στην απόκτηση νέων δεξιοτήτων για την αλλαγή καριέρας ή την επανακατάρτιση και στη συνέχιση της προσωπικής ή επαγγελματικής ανάπτυξης. H συνεχιζόμενη εκπαίδευση και κατάρτιση είναι μέρος της δια βίου μάθησης και μπορεί να περιλαμβάνει οποιοδήποτε είδος εκπαίδευσης (γενική, εξειδικευμένη ή επαγγελματική, τυπική ή μη τυπική, κτλ.). Είναι ουσιώδους σημασίας για την απασχολησιμότητα των ατόμων. (Cedefop, 2004)

Γενική εκπαίδευση ενηλίκων

Περιλαμβάνει όλες τις οργανωμένες μαθησιακές δραστηριότητες που απευθύνονται σε ενηλίκους και στοχεύουν στον εμπλουτισμό γνώσεων, στην ανάπτυξη και βελτίωση ικανοτήτων και δεξιοτήτων, στην ανάπτυξη της προσωπικότητας του ατόμου και της ιδιότητας του ενεργού πολίτη, καθώς και στην άμβλυνση των μορφωτικών και κοινωνικών ανισοτήτων. Παρέχεται από φορείς της τυπικής εκπαίδευσης και από φορείς της μη τυπικής εκπαίδευσης. (Ν. 3879/2010, αρ. 2)

Δια βίου συμβουλευτική

Η επιστημονική βοήθεια, στήριξη και ενδυνάμωση που παρέχεται στα άτομα στο πλαίσιο της δια βίου μάθησης, έτσι ώστε να προσδιορίζουν και να επιτυγχάνουν τους προσωπικούς και τους επαγγελματικούς στόχους τους. (Ν. 3879/2010, αρ. 2)

Επιμόρφωση

Το σύνολο των δραστηριοτήτων και διαδικασιών που συνδέονται με τη σύλληψη, το σχεδιασμό και την εφαρμογή ειδικών προγραμμάτων, που έχουν ως πρωταρχικό σκοπό τον εμπλουτισμό, την αναβάθμιση και την περαιτέρω ανάπτυξη των ακαδημαϊκών – θεωρητικών ή πρακτικών επαγγελματικών και προσωπικών ενδιαφερόντων, ικανοτήτων, γνώσεων και δεξιοτήτων. (Μαυρογιώργος Γ., Επιμόρφωση εκπαιδευτικών και επιμορφωτική πολιτική στην Ελλάδα, 1999)

Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση (Distance Education)

Ο όρος εξ αποστάσεως εκπαίδευση χρησιμοποιείται για να περιγράψει τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες κατά τις οποίες ο εκπαιδευόμενος βρίσκεται σε μια φυσική απόσταση από τον εκπαιδευτή του και χρησιμοποιεί κάποιας μορφής τεχνολογία (κατά βάση Η/Υ) για να επικοινωνήσει μαζί του και να έχει πρόσβαση στο εκπαιδευτικό υλικό. Σήμερα, η εξ αποστάσεως εκπαίδευση υλοποιείται σχεδόν αποκλειστικά με την υποστήριξη του υπολογιστή, και πιο συγκεκριμένα σε διαδικτυακό περιβάλλον. Για το λόγο αυτό, τείνει να είναι ταυτόσημη με την έννοια της ηλεκτρονικής μάθησης (e-learning). (Ινστιτούτο Διαρκούς Εκπαίδευσης Ενηλίκων, Εκπαίδευση Ενηλίκων, 8. Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση στην εκπαίδευση ενηλίκων - Παραδείγματα και περιπτώσεις εφαρμογής, Αθήνα 2006)

Ηλεκτρονική μάθηση (learning)

Μάθηση που υποστηρίζεται από τεχνολογίες της πληροφορίας και επικοινωνίας (ΤΠΕ). O όρος ηλεκτρονική μάθηση δεν περιορίζεται μόνο στον "ηλεκτρονικό αλφαβητισμό" (απόκτηση δεξιοτήτων ΤΠΕ). Μπορεί να περιλαμβάνει περισσότερες της μιας διαταξικές και υβριδικές μεθόδους: χρήση λογισμικού, διαδικτύου, CD-ROM, μάθηση σε απευθείας σύνδεση (online) και οποιοδήποτε άλλο ηλεκτρονικό ή διαδραστικό μέσο. Η ηλεκτρονική μάθηση μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο για μάθηση και κατάρτιση εξ αποστάσεως, όπως επίσης για την υποστήριξη της μάθησης πρόσωπο-με-πρόσωπο. (Cedefop, 2008)

Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων

Είναι το πλαίσιο κατάταξης προσόντων με τη μορφή μαθησιακών αποτελεσμάτων, σύμφωνα με ένα σύνολο κριτηρίων επίτευξης επιπέδων μάθησης. Στο Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων τα μαθησιακά αποτελέσματα κατηγοριοποιούνται σε γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες, χωρίς να διασπάται ο ενιαίος χαρακτήρας της μάθησης. (Ν. 3879/2010, αρ. 2)

Επαγγελματικό προσόν

Ο όρος προσόν καλύπτει διάφορες πτυχές:

• τυπικό προσόν: το τυπικό αποτέλεσμα (πτυχίο, δίπλωμα ή τίτλος) μιας αξιολογήσιμης και επικυρωμένης διαδικασίας το οποίο αποκτάται όταν ένας αρμόδιος φορέας αποφασίσει ότι κάποιος έχει αποκτήσει τα προδιαγραφόμενα μαθησιακά αποτελέσματα ή/και κατέχει την απαραίτητη ικανότητα να επιτελέσει μια εργασία σε μια συγκεκριμένη επαγγελματική θέση. Το προσόν παρέχει επίσημη αναγνώριση της αξίας των μαθησιακών αποτελεσμάτων στην αγορά εργασίας, στη εκπαίδευση και στην κατάρτιση. Το προσόν μπορεί να είναι και ένα νόμιμο δικαίωμα άσκησης επαγγέλματος (OECD),
• εργασιακές απαιτήσεις: η γνώση, οι ικανότητες και οι δεξιότητες που απαιτούνται για την εκτέλεση συγκεκριμένων καθηκόντων που απαιτούνται σε μια συγκεκριμένη θέση εργασίας.

(Eurydice, 2006; European Training Foundation, 1997; OECD, 2007; ILO, 1998)

Μαθησιακά  αποτελέσματα

Είναι οι γνώσεις, οι δεξιότητες και ικανότητες που μπορεί να αποκτήσει ένας εκπαιδευόμενος/καταρτιζόμενος σε διαφορετικά μαθησιακά περιβάλλοντα αποδεικνύοντας την εργασιακή του επάρκεια και αποτελεσματικότητα ως προς την κατοχή ενός προσόντος. Είναι το προσδοκώμενο αποτέλεσμα της μάθησης, ανεξαρτήτως του τρόπου που αυτή έχει αποκτηθεί (τυπική, μη τυπική, άτυπη εκπαίδευση) και αναφέρεται σε γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες που ένας εκπαιδευόμενος θα πρέπει να γνωρίζει, κατανοεί και είναι ικανός να εφαρμόσει μετά την επιτυχή ολοκλήρωση μιας μαθησιακής διαδικασίας. (https://www.iky.gr/el/ecvet)

Πιστωτικές Μονάδες

Οι πιστωτικές μονάδες αποτελούν το σύνολο των μαθησιακών αποτελεσμάτων ενός ατόμου, που έχουν αξιολογηθεί και τα οποία μπορούν να συσσωρευτούν για την απόκτηση ενός επαγγελματικού προσόντος ή να μεταφερθούν σε άλλα μαθησιακά προγράμματα ή επαγγελματικά προσόντα. Η συσσώρευση πιστωτικών μονάδων είναι μια διαδικασία µέσω της οποίας τα άτομα μπορούν να αποκτήσουν προσόντα σταδιακά, µε διαδοχικές αξιολογήσεις μαθησιακών αποτελεσμάτων. (https://www.iky.gr/el/ecvet)

Βαθμοί  ECVET

Είναι η αριθμητική έκφραση της συνολικής βαρύτητας των μαθησιακών αποτελεσμάτων σε επαγγελματικό προσόν και της σχετικής βαρύτητας των ενοτήτων σε σχέση µε το επαγγελματικό προσόν. Για να καταστεί δυνατή η εφαρμογή κοινής προσέγγισης για τη χρήση των βαθμών ECVET, εφαρμόζεται κατά σύμβαση ρύθμιση σύμφωνα με την οποία χορηγούνται 60 βαθμοί στα μαθησιακά αποτελέσματα που αναμένεται να επιτευχθούν σε ένα έτος τυπικής πλήρους φοίτησης VET.

Η χορήγηση των βαθμών γίνεται συνήθως σε δύο φάσεις: πρώτα χορηγούνται βαθμοί ECVET στο επαγγελματικό προσόν συνολικά και, στη συνέχεια, στις ενότητες που το συναπαρτίζουν

Η σχετική βαρύτητα μιας ενότητας μαθησιακών  αποτελεσμάτων σε σχέση με το επαγγελματικό προσόν θα πρέπει να προσδιορίζεται σύμφωνα με τα εξής κριτήρια ή τον συνδυασμό τους:

• Σχετική σημασία των μαθησιακών αποτελεσμάτων που απαρτίζουν την ενότητα/ψηφίδα για τη συμμετοχή στην αγορά εργασίας, για την ανέλιξη σε άλλα επίπεδα επαγγελματικών προσόντων ή για την κοινωνική ένταξη.
• Πολυπλοκότητα, εμβέλεια και έκταση των μαθησιακών αποτελεσμάτων της ενότητας/ψηφίδας.
• Προσπάθεια που απαιτείται από τον εκπαιδευόμενο για να αποκτήσει τις γνώσεις, τις  δεξιότητες και τις ικανότητες που απαιτούνται για την ενότητα/ψηφίδα.

Η σχετική βαρύτητα κάθε συγκεκριμένης ενότητας/ψηφίδας κοινής σε περισσότερα του ενός επαγγελματικά προσόντα, όπως εκφράζεται σε βαθμούς ECVET, μπορεί να ποικίλλει μεταξύ των επιμέρους επαγγελματικών προσόντων. (Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 2009/C, 155/02, Παράρτημα ΙΙ)

Εθνικό Δίκτυο Δια Βίου Μάθησης

Το σύνολο των φορέων δια βίου μάθησης του άρθρου 3 του Ν.3879/10 (ΦΕΚ 163Α/21-9-10), με τις λειτουργίες, τα πρότυπα, τα μέσα και τις συστημικές σχέσεις που αναφέρονται στο ίδιο άρθρο. (Ν. 3879/2010, αρ. 2)

Cedefop (European Centre for the Development of Vocational Training)

Είναι ένας από τους αποκεντρωμένους οργανισμούς της Ευρωπαϊκής ‘Ένωσης,  ιδρύθηκε το 1975 και έχει την έδρα του στην Ελλάδα από το 1995. Αποστολή του είναι να συμβάλλει στην ανάπτυξη και υλοποίηση ευρωπαϊκών πολιτικών για την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ΕΕΚ). Για την εξυπηρέτηση του σκοπού αυτού επικουρεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα κράτη μέλη της ΕΕ και τους κοινωνικούς εταίρους. ( http://www.cedefop.europa.eu)